آیا تا بحال به گیاهخواری فکر کرده‌اید؟
در سال‌های اخیر، گیاهخواری در ایران طرفداران خاص خودش را پیدا کرده و روزانه رو به گسترش است. شاید خود شما هم به گیاهخوار شدن فکر کرده باشید یا حتی یک یا چند دوست گیاهخوار داشته باشید. در این صورت، تا انتهای این پست همراه ما باشید.
ابتدا، ما از دلایل گیاهخواران برای انتخاب این سبک زندگی خواهیم گفت و بعد هم به بررسی درمورد رژیم غذایی گیاهخواری، انواع گیاهخواری و روش‌های مختلف گیاهخوار شدن می‌پردازیم.
دلایل گیاهخواری چیست؟
دلایل بسیار گوناگون برای انتخاب سبک زندگی گیاهخواری وجود دارد. بعضی از این دلایل کاملا شخصی‌اند و بعضی به اندازه ای، بزرگ اند که نمی‌توان از آنها چشم پوشی کرد.
در ادامه، به مهم‌ترین‌ها اشاره خواهیم کرد:
افراد به دلایل زیادی از جمله سلامتی، اعتقادات مذهبی، نگرانی در مورد حیات حیوانات یا استفاده از آنتی بیوتیک و هورمون در دام ها، یا تمایل به سالم غذا خوردن به گونه ای گیاه خوار می‌شوند که از استفاده بیش از حد از منابع محیطی جلوگیری کند. برخی از افراد به دلیل عدم توانایی مالی کافی خوردن گوشت را از رژیم‌های غذایی خود حذف می‌کنند.
به طور سنتی، تحقیقات در مورد گیاه خواری عمدتا بر روی کمبودهای احتمالی تغذیه ای سالم متمرکز بود، اما در سال های اخیر، مطالعات برروی فواید سلامتی تغذیه با غذاهای بدون گوشت را تأیید می‌کنند. امروزه، غذاهای گیاهی نه تنها از نظر تغذیه ای کافی بلکه راهی برای کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن شناخته شده است.
طبق تحقیقات انجمن رژیم های غذایی آمریکا، “رژیم های غذایی گیاهی با برنامه ریزی مناسب، از جمله رژیم های گیاهی یا سالم، از نظر تغذیه ای مناسب هستند و ممکن است در پیشگیری و درمان بیماری های خاص مزایای سلامتی بسیاری داشته باشند.این را به خاطر داشته باشید تا زمانی که از دستورالعمل های توصیه شده در زمینه تغذیه، مصرف چربی و کنترل وزن پیروی نکنید، گیاهخوار شدن لزوما برای شما مفید نخواهد بود.
1. سلامت جسم و تغذیه سالم با گیاهخواری
میزان چربی‌های اشباع و کلسترول در رژیم غذایی گیاهی خیلی کمتر از میزان آنها در رژیم غذاهای گوشتی می‌باشد.
و پژوهش‌های مختلفی نشان می‌دهند که همین مسئله، باعث کاهش بیماری‌های قلبی در گیاهخواران می‌شود. در واقع، مرگ و میر بر اثر بیماری‌های قلبی میان گیاهخواران ۲۴ درصد کمتر از افرادی‌ست که مرتبا گوشت می‌خورند.
اما فواید گیاهخواری برای سلامت جسم به همین‌ها محدود نمی‌شود.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف گوشت (به‌خصوص گوشت قرمز) خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد. اما در عوض، مصرف مرتب میوه‌ها و سبزی‌جات می‌تواند ریسک ابتلا به بعضی از انواع سرطان را کاهش دهد.
استفاده از مواد غذایی پر از فیبر و با کالری پایین، باعث می‌شود گیاهخواران -چه مرد و چه زن- در تمام گروه‌های سنی نسبت به دیگران بدن سالم‌تری داشته باشند. پژوهشی که در دانشگاه آکسفورد انجام گرفته، به این نتیجه رسیده که شاخص حجم بدن Body Mass Index یا BMI که میزان چربی در بدن و اضافه‌وزن را نشان می‌دهد در غیرگیاه‌خواران بیشتر است.
فیبر زیاد در مواد غذایی باعث می‌شود بعد از خوردن آنها برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. وجود انواع هورمون‌ها، کودها، سموم مختلف و فلزات سنگین در گوشت حیوانات، یک دلیل دیگر برای دوری از آنها برای سالم ماندن است. برخی از این موارد توسط خود پرورش‌دهندگان و تولیدکنندگان گوشت به حیوانات داده می‌شوند و برخی دیگر به دلیل آلودگی‌های انسانی در محیط رشد حیوانات وجود دارند و وارد گوشت می‌شوند.
2. حق حیات برای حیوانات
واقعیت این است اکثر کسانی که سبک غذایی خود را از گوشت خواری به گیاهخواری تغییر می‌دهند مهم تر از جنبه‌ی سالم بودن رژیم غذایی گیاهی برای دوری از گوشت، جنبه‌ی اخلاقی قضیه برایشان بسیار حائز اهمیت می‌باشد. آنها حمایت از حق حیات حیوانات و همچنین حفاظت از محیط زیست و کره‌ی زمین را اولویت اصلی زندگی خود قرار داده‌اند.
سالانه ۱۰ میلیارد حیوان برای مصرف غذایی توسط انسان‌ها کشته می‌شوند. (جمعیت انسانی کره‌ی زمین 5/7 میلیارد نفر است) و داستان این‌جاست که تصور ما از پرورش حیوانات برای مصرف غذایی، یک تصور جذاب ولی کاملا خیالی‌ست که تحت تاثیر کارتون‌های زمان کودکی و بعد هم بعضی فیلم‌ها در ذهن‌مان ایجاد شده.
حیوانات در مزارع بزرگ برای خودشان آزاد نمی‌چرخند. تغذیه‌ی طبیعی ندارند. چندین سال و تا مرحله‌ی پیری عمر نمی‌کنند. مرگ‌شان هم بدون درد نیست. با یک جست‌وجوی ساده‌ی اینترنتی شما را از وضع اسفبار حیواناتی که غذای شما را تولید می‌کنند، باخبر خواهید شد.
خلاصه این‌که اگر نمی‌خواهید موجودات زنده‌ی دیگر به خاطر غذای شما آسیب ببینند، مجبورید به گیاهخواری فکر کنید.
3. هزینه‌های خورد و خوراک و هزینه‌های پزشکی
برای کاهش هزینه‌های پزشکی، دلیل اول را ببینید. اما درمورد هزینه‌های خورد و خوراک باید بگویم، خبر دارید قیمت گوشت چند است؟ احتمالاً همه‌ی ما بعد از دوران دانشگاه تا زمانی که چند بار ترفیع بگیریم و حقوق‌مان زیاد شود، تبدیل به یک گیاهخوار اجباری می‌شویم.
گرچه یک رژیم کامل گیاهی هم هزینه‌های خودش را دارد، اما گیاهخوار بودن قطعا برای کیف پول‌تان مفید خواهد بود؛ به‌خصوص اگر وجترین شوید. (دقت کنید هزینه‌ی برخی فرآورده‌های غذایی خاص برای وگان‌ها، زیاد است).
4. پایان دادن به اپیدمی گرسنگی در جهان
هر سال حدود ۴۰ درصد از دانه‌های خوراکی (مثل گندم) تولیدشده در جهان، به مصرف حیواناتی می‌رسند که قرار است خوراک ما شوند. در برخی کشورهای ثروت‌مند، این عدد تا ۷۰ درصد هم زیاد می‌شود.
اگر این غلات و دانه‌های خوراکی مستقیما به مصرف انسان‌ها برسند، می‌شود غذای یک سال ۴ میلیارد نفر را تامین کرد. این در حالی‌ست که ۷۹۵ میلیون نفر هر روز با گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و هر ۳٫۶ ثانیه، یک نفر به دلیل گرسنگی از دنیا می‌رود.
5. بحران آب و گرم شدن زمین
دلیل مهم تر از دلایل بالا همین بحران است. اما قبل از توضیح آن، باید با تعریف دو پدیده آشنا شوید.
- مصرف پنهان آب
کل مصرف آب هر فرد، به دو بخش تقسیم می‌شود: مصرف مستقیم و مصرف پنهان. مصرف مستقیم، آبی‌ست که بدون تغییر شکل و به شکل مستقیم از منبع – مثلا شیر آب خانه‌تان- مصرف می‌کنید. این مصرف، شامل آبی‌ست که می‌خورید یا برای پخت و پز و استحمام مصرف می‌کنید.
مصرف پنهان، آبی‌ست که برای تولید غذایی که می‌خورید یا محصولاتی که استفاده می‌کنید صرف شده. مثلا برای تولید هر نانی که می‌خورید، هر کفشی که می‌پوشید یا حتی گوشی موبایل‌تان، مقداری آب مصرف شده. مجموع این مقادیر، مصرف پنهان آب شما را تشکیل می‌دهند.
- تغییر اقلیم و گرمایش جهانی
خلاصه‌ی قضیه این است که افزایش بی‌رویه‌ی گازهای گل‌خانه‌ای باعث گرم شدن زمین و تغییر اقلیم در مناطق مختلف شده است.
با تمام این تفاسیر شما فقط می توانید تصمیم بگیرید که آیا رژیم گیاهخواری برای شما مناسب است یا خیر. اگر هدف شما سلامتی بهتر است، مواردی را باید در نظر بگیرید.انواع گیاهخوارانگیاه‌خواری فقط یک نوع نیست و می‌تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد. در ادامه با انواع رژیم‌های گیاهخواری آشنا خواهید شد تا بتوانید با دید بازتری درموردشان تصمیم بگیرید.به طور دقیق، گیاهخواران افرادی هستند که گوشت، مرغ یا غذاهای دریایی نمی‌خورند.
در مجموع، دلایل متنوع و زیادی برای دوری از گوشت و سالم‌خواری با یک رژیم گیاهی وجود دارد. مواردی که ذکر شدند، فقط بخشی از این دلایل بودند.
در این بین افرادی هستند که دارای الگوی غذایی مختلف هستند ولی خود را گیاه خوار می‌نامند:
- ویگان یا وگن (vegan): از گوشت، مرغ، ماهی، و یا هرگونه محصول مشتق شده از حیوانات، از جمله تخم مرغ، لبنیات و ژلاتین استفاده نمی‌کنند.
- گیاهخواران لاکتووو (lacto vegetarian) گوشت ، مرغ و ماهی نمی‌خورند، اما تخم مرغ و محصولات لبنی میل می‌کنند.
- گیاهخواران اوو-وجترین‌ها (Lacto-ovo) اوو-وجترین‌ها هیچ نوع گوشتی مصرف نمی‌کنند و محصولات لبنی را هم نمی‌خورند. اما از تخم مرغ (و سایر پرندگان) استفاده می‌کنند.
- لاکتو-اوو وجترین (Lacto-ovo vegetarian) هیچ نوع گوشتی نمی‌خورند اما از محصولات لبنی و تخمِ مرغ (و سایر پرندگان) استفاده می‌کنند. این نوع گیاهخواری، رایج‌ترین نوع است.
چند نوع رژیم غذایی نزدیک به گیاهخواری
این رژیم نیمه‌گیاه‌خواری، مصرف گوشت را به گوشت پرندگان (خانگی و شکارشده) محدود می‌کند. یعنی پولوتارین‌ها گوشت قرمز و ماهی و باقی حیوانات دریایی را مصرف نمی‌کنند.
پسکاتارین‌ها از انواع گوشت فقط گوشت ماهی و باقی حیوانات دریایی را مصرف می‌کنند.
فلکستارین یک نوع رژیم سالم‌خواری که مصرف گوشت را ممنوع نمی‌کند ولی اولویت را به مواد غذایی گیاهی می‌دهد و میزان مصرف گوشت را به حداقل می‌رساند.
در مقایسه با گوشت خواران، گیاهخواران معمولاً چربی اشباع و کلسترول کمتر و ویتامین های C و E بیشتری، مصرف می‌کنند.
فیبر غذایی، اسید فولیک، پتاسیم، منیزیم و مواد شیمیایی گیاهی (مواد شیمیایی گیاهی) مانند کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها هم در رژیم غذایی خود به وفور دارند. در نتیجه، احتمالاً کلسترول کل و LDL (بد)، فشار خون پایین و شاخص توده بدنی (BMI) کمتری دارند که همگی با طول عمر و کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن مرتبط هستند.
